Burgerschap is een verplicht onderdeel van Graaf Engelbrecht in het lesprogramma. Onder de noemer ‘Open voor jou’ koos Graaf Engelbrecht voor een drietal domeinen: Identiteit, Diversiteit & gelijkwaardigheid en Leven & samenleven.

 

Bij het domein identiteit hielden leerlingen interviews met grootouders die de band tussen verschillende generaties versterkten. Deze week: van de opa van Bas uit atheneum 6.

 

Wat voor onderwijs heeft u gevolgd?

”Ik begon bij de basisschool in Roosendaal en ging vervolgens naar de lts wat een ambachtsschool was. Ik heb daar veel geleerd, vooral om met mijn handen te werken.” Dat komt nog steeds van pas, want hij komt wel eens bij ons in huis helpen met bijvoorbeeld iets aansluiten of iets met bekabeling. Hij volgde ook avondcursussen. Tussen zijn 20e en 30e jaar ging hij opnieuw naar school (mts) maar dat werd een fiasco, omdat hij de verkeerde dingen leerde waar hij of niks aan had of alles al wist vanwege zijn werk. Duits vond hij lastig en hij had in het algemeen geen zin meer om op school te zitten. Daarom is hij daarmee gestopt.

 

Wat vond u van de emancipatiebewegingen en hoe heeft u dat ervaren?

Opa vertelde dat hij een jonge jongen was die vooral lekker aan het buitenspelen was met zijn vrienden. Hij heeft daarom weinig gemerkt van de emancipatiebewegingen. Wel vind thij dat het uiteindelijk heel belangrijk is geweest voor Nederland en de rechten van vrouwen.

 

Wat had u voor werk?

Hij begon heel verrassend met: “Ik heb nooit gewerkt.” Ik dacht huh dat klopt helemaal niet. Hij vertelde toen dat wat hij deed hij nooit als werk heeft ervaren, omdat hij het echt heel leuk vond. Het voelde volgens hem als feest, niet als werk, met alleen maar plezier en lachen. Hij ging in zijn hele leven nooit met tegenzin naar het werk. Dit was natuurlijk heel leuk om te horen en ik hoop dat ik dat bij mijn baan later ook heb. Hij had hele leuke collega’s en ziet sommige nog steeds ondanks dat hij al jaren met pensioen is. Hij was in de fabriek waar hij als storingsmonteur werkte grotendeels zijn eigen baas. Dat vond hij heel fijn werken. Hij maakte qua technologie toen veel veranderingen mee. Als storingsmonteur hoefde je eigenlijk alleen iets te doen als het nodig was. Maar dan was het vaak wel hárd werken. Opa kon zelfs ‘s nachts gebeld worden: er is een storing kom het oplossen, dus dat was niet ideaal. Hij vond het niet erg. Over het algemeen was het veel feesten weinig werken. De baan betaalde heel goed en daarom kan hij nu nog steeds lekker van zijn pensioen genieten.

  

Heb je een oorlog/aanslag meegemaakt en hoe heb je dat ervaren?

Hij heeft geen oorlog meegemaakt, maar heeft verteld wat hij tijdens 9/11 aan het doen was. Hij had een cursus en hoorde dat er een aanslag was in New York maar hoorde niet hoe of wat. Dat wist hij pas toen hij thuiskwam. Hij was heel erg geschrokken. Hij denkt dat de toegenomen moslimhaat de grootste verandering is. Hij werkte vaak met Turken en Marokkanen en lachte er altijd mee en had er plezier mee. Dat werd een stuk afstandelijker na de gebeurtenissen van 9/11. Ook heeft hij verteld over een explosie in zijn appartementencomplex. Er was een explosie tijdens het overpompen van gas naast het appartement. Alle ramen waren eruit geschoten. Opa was bij de bruiloft van een collega, oma was nog thuis. Dit had opa heel erg laten schrikken en hij had een schuldgevoel. Hun appartement was niet geraakt maar alsnog waren ze wel geschrokken. De gevallen slachtoffers waren vooral pompers.

 

Hoe groot was het gezin waarmee je bent opgevoed en hoe heb je jouw eigen jeugd ervaren?

Opa heeft zes broers en zussen gehad. Hij leefde zonder honger en armoede en noemde zijn jeugd bevoorrecht aangezien zij een van de weinigen in de straat waren met een televisie. Hij vroeg aan mij waar mijn vrienden wonen ik zei: de meesten op 5 à 10 minuten fietsen. Hij zei: "Vroeger was dat heel anders. Iedereen had zo veel kinderen en dus iedereen woonde zo dichtbij dat het gewoon je buren konden zijn. Er waren ook nog niet echt auto’s dus iedereen speelde samen op straat." Hij kon gewoon door de heg doorkuipen en dan was hij in de tuin van achterburen die gewoon zijn vrienden waren.

 

Hoe heb je oma ontmoet?

Volgens hem begon het met het bekende: “Heb je een vuurtje voor me?” Het was 1969, de eerste week van september. Opa was net beter van een griepje en ze gingen zoals elke week uit naar een café. Deze week was het Café Petit. Opa ging daar met een vriend naartoe. De vriendin van die vriend had iemand meegenomen. U raadt het al: oma! Oma woonde in Oud Gastel en opa ging er vanaf toen op zijn brommertje naartoe. Ze gingen samen ieder weekend naar een café. Ze waren negentien en tweeëntwintig. Ook waren er al discotheken (wat mij erg verbaasde). Ze trouwden twee keer. Dat kwam omdat als je aan het einde van het jaar trouwde je de belasting van dat hele jaar terugkreeg. In november zijn ze getrouwd en de belasting van januari tot oktober hebben ze teruggekregen. In het begin van het jaar erna zijn ze voor het echt getrouwd. De ouders van opa moesten wel mee want hij was nog twintig. Ze moesten dus tekenen.

 

Wat deed je vroeger graag in je vrije tijd?

Opa voetbalde veel met vrienden op straat en, zoals ik al eerder zei, er waren geen auto’s dus kon dat gewoon. Ook bouwde hij met vrienden veel hutten, van takken. Vanaf hun twaalfde begonnen ze kattenkwaad uit te halen. Hij begon met vrienden appeltjes te bogeren (stelen) van een boer. Op een gegeven moment zijn ze gesnapt. De boer werd niet boos, maar zei: “Pas op er zit vergif in de appel dus ga maar snel naar huis en drink melk”. De jochies geloofden dat natuurlijk en renden naar huis. Kleine etterbakjes waren ze, net zoals eigenlijk elk kind toen. Ze moesten door weilanden van school terug naar huis. Hij is zijn schoen een keer in de modder verloren.

 

Heb je veel gereisd vroeger?

“Geen buitenlandse reizen gedaan, maar ik ging vaak met vrienden naar Zeeland waar we een twaalfpersoons tent hadden voor ons vieren. Ver reizen kon toen nog niet.”

 

Heb je nog een droom of ambitie die je in je leven wil doen?

Opa zei dat hij vooral hoopte dat hij en oma nog lang gezond blijven en hij en oma gaan gewoon rustig aan doen. Wel hopen ze nog regelmatig naar Vlissingen te gaan om daar een bak koffie en een appeltaartje te eten. Ze zijn snel tevreden.

 

Veiligheid

Opa wilde na de vragen nog wat toevoegen. Ten eerste vindt hij dat veiligheid erg omlaag is gegaan. Tijdens het uitgaan, bijvoorbeeld. Nu nemen mensen drugs en messen mee naar clubs, maar dat was toen helemaal niet. Toen was het soms knokken en zaten die gasten een half uur later samen een pilsje te drinken. Groot verschil qua toen en nu. Ook het veiligheidsgevoel op straat is heel erg veranderd. Een stuk meer criminaliteit en gewoon dreigingen. Vroeger werden er wel eens sigaretten of boter gesmokkeld, maar tegenwoordig is het cocaïne en andere drugs. Ook vindt opa taakstraffen onzin en is er minder respect voor de medemens.

 

Techniek

Natuurlijk moest er ook even over techniek gepraat worden. Hij vindt dat er weinig rekening wordt gehouden met de snelheid waarmee de techniek groeit. De oudere mensen kunnen het niet meer bijhouden. Belasting bijvoorbeeld, vroeger was het een heel gedoe en nu kan je met zes klikken klaar zijn, alleen moet je wel met mailadres en alles werken. Opa heeft vanwege zijn vroegere werk nu nooit problemen met techniek, alleen oma zou bijvoorbeeld niet eens kunnen bellen. Ouderen vinden vernieuwing lastig en volgens opa is daar te weinig ondersteuning voor. Ze moeten bij vernieuwing dus ouderen meer betrekken om ze het te laten begrijpen. Het is eigenlijk nu al te laat, want ouderen lopen veel achter en er wordt te weinig gedaan om ouderen ermee te helpen.

 

Milieu

Opa bestempelde heel erg dat milieu een heel groot probleem is. Zolang economische en persoonlijke belangen zwaarder wegen dan milieubelangen komt het niet goed met de aarde. Er zullen de komende jaren door opwarming steeds meer gebieden op aarde onbewoonbaar worden en vele mensen zullen hun heil elders moeten vinden. Hij is bang dat het al te laat is en dat er veel zwaardere maatregelen nodig zijn om het weer beheersbaar te krijgen. Alle landen wereldwijd zullen daaraan mee moeten doen, alleen dat ziet hij niet gebeuren. Het wereldwijde tekort aan drinkwater zal ook een probleem worden, dat zie je nu al in Spanje. Hij hoopt dat het mee gaat vallen, maar de zorgen onder ouderen zijn er zeker.