Vandaag is het Goede Vrijdag. Bijna twee duizend jaar geleden werd Jezus volgens beroemde Bijbelse geschriften die elkaar op veel fronten tegenspreken, gedood. De grote lijn in deze verhalen is dat op deze dag Jezus Christus achtereenvolgens werd gemarteld, bespot, berecht en gekruisigd. De kleur rood staat die dag centraal.

Schildluis

Op de vroege ochtend van Goede Vrijdag ondervraagt de prefect Pontius Pilatus (prefect is het Romeinse ambt van bestuurder) Jezus. Na het verhoor laat hij de veroordeelde geselen. Jezus wordt afgeranseld met een flagrum. Aan de leren koorden van dit Romeinse martelwerktuig zijn metalen bolletjes en haakjes bevestigd om de straf zo zwaar mogelijk te maken. Iedere slag trekt stukjes huid weg. Pilatus toont het toegestroomde volk de bloedende Jezus. De Joden eisen het doodsvonnis over Jezus van Nazareth. Pilatus stemt toe om opstanden te voorkomen ofschoon hij het er niet mee eens is. Hij wast symbolisch officieel zijn handen.

De veroordeelde wordt naar de binnenplaats van het gerechtsgebouw in Jeruzalem gebracht. Soldaten bespotten de veroordeelde als mislukte koning der Joden. Als scepter drukken ze hem een rietstengel in de hand. Ze vlechten een kroon van de takken van een doornstruik en zetten die op Jezus’ hoofd. Ze slaan de doorns met stokken diep in de hoofdhuid. Hij wordt ontkleed. Daarna hangen ze hem een scharlakenrode mantel over de schouders. De rode scharlaken kleur wordt gewonnen uit vermalen cochenilleluizen, een schildluis. Tegenwoordig noemt men deze kleurstof E120. Scharlaken is helderrood met een tint tussen rood en oranje.

Verbinding

Na deze bespotting wordt Jezus volgens het verhaal met de rietstengel in het gezicht en op de doornen kroon geslagen. Zijn gezicht kleurt daardoor rood van het bloed. De mantel wordt hem afgedaan. Hij krijgt daarna weer zijn witte naadloze gewaad aangetrokken. Het kledingstuk kleurt rood door het bloed dat uit de slagwonden op zijn lichaam sijpelt. Deze tuniek staat symbool voor verbinding en eenheid omdat het kledingstuk is gemaakt zonder naden, geweven uit een stuk. De bloedvlekken zijn een voorspelling dat die verbinding niet zonder geweld plaats zal vinden. Volgens overlevering is de tuniek na twee millennia nog steeds te zien. Er zijn maar liefst vier plaatsen waar men beweert het kledingstuk in bezit te hebben. Of de doornenkroon van het hoofd van Jezus wordt genomen is niet beschreven. Vooral voor het dramatische aspect ervan gaan kerkvaders ervan uit dat Jezus deze tot aan de kruisafname op zijn hoofd houdt.

Heilige vogels

Als Jezus aan het kruis hangt verlichten volgens verhalen vogels zijn lijden. In een niet officieel erkend evangelie boetseert Jezus in zijn kindertijd van klei twaalf zwaluwen die hij na hun schepping laat wegvliegen. Op middeleeuwse schilderijen wordt de kleuter Jezus vaak afgebeeld in het gezelschap van een vogeltje. Een putter. Deze vogels keren in legenden tijdens de kruisiging weer naar Jezus terug om hem te bedanken. De twaalf zwaluwen cirkelen om het gepijnigde hoofd van de gekruisigde Jezus en verwijderden voorzichtig de doorns die diep in de hoofdhuid zitten. De vogels laten de doorns op de grond onderaan het kruis vallen. Sindsdien hebben zwaluwen een rode bef onder hun snavel gekregen. Zwaluwen genieten sindsdien al eeuwenlang een bijzondere bescherming. De tengere zwaluwen zijn niet in staat om de grootste doorn die vastzit op het voorhoofd van Jezus te verwijderen. Hij zit muurvast in Jezus’ schedel.

Een stevig gebouwde kleurloze putter komt de zwaluwen te hulp. Hij strijkt eerst neer onder het kruis en richt zijn lieflijke kopje omhoog en ziet hoe de zwaluwen het lijden van Jezus verlichten. Het vogeltje krijgt heilige bloeddruppels die van de verwijderde doorns vallen op zijn bol. Als het de zwaluwen niet lukt de laatste doorn te verwijderen vliegt de stoere putter omhoog. Het dier verwijdert met uiterste krachtinspanning de enorme doorn. Dit verlicht het lijden van Jezus. De putter krijgt door zijn actie nog meer bloed op zijn kop. Sindsdien zijn de veren van de vrij kleurloze Putter bij zijn kop bloedrood gekleurd. De putter legt de grote centrale doorn te midden van de twaalf met bloed besmeurde doorns.

Een prachtig symbool voor het lijden dat Jezus en zijn twaalf apostelen ondergaan voor de introductie van het nieuwe geloof in de heidense wereld. In Den Bosch zijn twee doorns van de doornenkroon te bewonderen. Ze zijn verwerkt in middeleeuwse reliekhouders. Of het de doorns zijn die de vogels hebben verwijderd is niet bekend. Het verhaal gaat dat de doornenkroon en de doorns al eeuwenlang in Parijs wordt bewaard. Zeker is dat de doorns in Den Bosch afkomstig zijn uit de Parijse reliekhouder.

Jongerencentrum Galaxy

In 2018 krijgt de Tilburgse kunstenaar Tom de Meer zijn eerste opdracht in Breda. In de Haagse Beemden mag hij een blind wall maken van puttertjes onder de overkapping van Jongerencentrum Galaxy dat is gevestigd naast Buurthuis Gageldonk. De linker putter wordt geverfd over een deur. De deurklink krijgt een gele zonnige kleur en prijkt als een zonnig kruis op het vogelkeeltje. Heel symbolisch omdat het kruis symbool staat voor het kunnen ontsnappen uit de gevolgen van slecht karma van de menselijke zielen.

Lang hebben de trotse puttertjes niet mogen schitteren op de gevel van het jongerencentrum. Vandalen hebben de fraaie streetart met vuur verwoest. Gelukkig is de schildering op tijd gefotografeerd zodat de puttertjes op deze Goede Vrijdag weer een keer mogen schitteren bij de mooie legende van hun aandeel op Goede Vrijdag twee millennia geleden.