Vandaag, op tweede kerstdag is het de feestdag van de Heilige Stefanus. Herdacht wordt de terugvinding van de botten van de allereerste heilige in de katholieke geschiedenis. In dit artikel onderzoeken we wie Stefanus was.
De eerste maanden nadat Jezus was vertrokken gingen de apostelen vol ijver aan de slag met hun predikingen. Iedereen was welkom om het nieuwe geloof te omarmen. Toch ontstond er verdeeldheid onder de diverse mensen. De Grieken deden hun beklag bij de apostelen omdat de niet-Joodse weduwen werden achtergesteld als er goederen werden verdeeld. De apostelen stelden daarom zeven diakens aan die de hulp aan weduwen eerlijk moesten verdelen. Een diaken zet zich in voor mensen die in nood zijn en geholpen moeten worden. Een diaken zorgt dat noodlijdenden in hun basale behoeften als onderdak, voedsel en kleding worden voorzien om te kunnen overleven. Stefanus werd aangesteld als diaken.
Valstrik
Stefanus was een buitengewoon mooie jongeman. Hij was niet alleen gezegend met een prachtig uiterlijk. De heilige bleek ook te beschikken over een hoog intellect. Zijn preken voor het volk waren vaak pittig, gevat en maatschappijkritisch, maar nooit grensoverschrijdend. Dit alles wekte jaloezie bij minder gezegende mannen. De ijver van Stefanus om onrecht aan de kaak te stellen maakte de jonge prediker populair bij het volk. Vooral bij de vrouwen. De preken en werken van Stefanus leidden ertoe dat veel Joden zich bekeerden tot het christendom. De woorden van Stefanus werden door zijn Joodse tegenstanders zorgvuldig gewogen en onder een vergrootglas gelegd. Er viel hem niets fouts aan te rekenen.
Zijn afgunstige tegenstanders verdraaiden Stefanus’ woorden om hem van laster te kunnen beschuldigen. Zo zou hij Mozes beledigd hebben. Dit bracht Stefanus in conflict met het Sanhedrin. Dit Joodse gerechtshof had een paar maanden eerder, tijdens de pascha, Jezus berecht. Stefanus was de eerste christen die zij onder ogen kregen. Hij kreeg de doodstraf omdat hij ageerde ‘tegen de Joodse wetten en de tempel’. Stefanus werd buiten de stadspoorten van Jeruzalem gestenigd. Uitzinnige Joodse mannen zorgden ervoor dat de eens zo prachtige jongeman binnen een paar minuten veranderde in een bloederige berg vlees.
Ossuarium
Het verminkte lijk van Stefanus werd na de terechtstelling op 3 augustus in een greppel gegooid als voer voor wilde dieren. Toen het lijk was kaalgevreten werd het tijdens een donkere nacht in een geheim rotsgraf begraven. Een paar eeuwen later, op 26 december 417, werd het ossuarium met daarin de botten door de priester Lucianus teruggevonden. Hij werd daarbij geholpen door de nachtelijke geestverschijning van Gamaliel, een van de rechters van het Sanhedrin. Gamaliel was een tot het christendom bekeerde Joodse rechter. Hij stemde tegen de doodstraf van Stefanus.
Botten
Het gebeente belandde uiteindelijk in Constantinopel. De bedoeling was dat de botten geruild zouden worden voor die van de Heilige Laurentius. Aldus verhuisde het gebeente van Stefanus naar Rome. In Rome wilde men geen afstand doen van de relieken van Laurentius. Er werd een list verzonnen. De dochter van de keizer kreeg opdracht om zich vreemd te gedragen. Ze zou bezeten zijn door de duivel. Toen het gebeente van Stefanus aankwam in Rome krijste het hooggeplaatste meisje dat Stefanus naast het skelet van Laurentius wilde liggen. Toen men de tombe van Laurentius opende gebeurde er een wonder. De dochter van de keizer raakte de heilige botten aan en bleek ineens genezen. Een wonder! Volgens getuigen kwam het gebeente van Laurentius toen even tot leven en maakte plaats voor de botten van Stefanus. Laurentius’ verkoolde skelet ging zelfs tegen de zijkant van de tombe liggen, opdat Stefanus’ botten in het midden van het graf konden worden gelegd. De keizer was trots op zijn dochter. Ze had voorkomen dat Laurentius' relieken naar Constantinopel werden gebracht.
Stevensman
Op tweede kerstdag wordt in Limburg ter ere van de heilige de Stevensman of buikman geserveerd. Het is een plat krentenbrood in de vorm van een mannetje die een witte stenen pijp rookt.
Relieken
In de eeuwen na de terugvinding van het skelet van de heilige werden veel Europese kerken voorzien van relieken. Stukjes van de stenen die tijdens de terechtstelling zijn gebruikt en flesjes zand dat verzengd is met de bloeddruppels van de geëxecuteerde waren razend populair. Alleen al het zand dat afkomstig zou zijn uit het heilige land werd als geneeskrachtig beschouwd.
