De bodem onder het moderne Rome herbergt nog steeds veel geheimen waarvan er af en toe eentje het daglicht ziet. Een van de opzienbarendste was de ontdekking van het gebeente van een veertien jarig meisje op 24 mei 1802.
Het ongeschonden plankgraf werd per toeval ontdekt in de catacomben van Sint Priscilla. De ontdekking groeit uit tot een verhaal van grote proporties en het uitdoven ervan lijkt onmogelijk.
Het blijkt om een ossuarium te gaan uit het jaar 160. De inhoud bestaat uit een aantal intacte botten en een verbrijzelde schedel van een meisje van rond de veertien jaar. Interessant is een bijgift: een flesje met verdroogd bloed. Op drie terracottategels kan de tekst : ‘vrede zij U, Philomena’ worden herleid. Opmerkelijk zijn de symbolen: een palmtak, een lelie, een anker, drie pijlen en een lans. Uit alles blijkt dat er een zogenaamde nieuwe catacombeheilige is ontdekt. Martelaren die in de tijd van het ontstaan van het Christendom zijn gedood vanwege hun geloof.
Wie was Philomena?
Drie decennia later worden de gevonden relieken naar de dorpskerk van het Italiaanse Mugnano gebracht om daar te worden bijgezet. Paus Gregorius XVI is persoonlijk getuige van een onverklaarbare genezing. Pauline Jaricot, een vriendin van de paus, is zwaar hartpatiënte. Na een bezoek aan de relieken van Philomena komt ze blakend van gezondheid terug bij de paus. Ofschoon een vita of levensbeschrijving van Philomena ontbreekt is de paus zozeer onder de indruk van de gebeurtenis dat hij een heiligverklaring in gang zet.
Maria di Gesu
Een non, Maria di Gesu, zet zich in voor de vita. Volgens verhalen wordt haar via een visioen hoogstpersoonlijk het levensverhaal van Philomena geopenbaard. Ofschoon archeologen het gebeente dateren rond het jaar 160 na Christus heeft Philomena volgens de non ruim een eeuw later geleefd in de tijd van de Romeinse keizer Diocletianus. Deze despoot is berucht om zijn gruwelijke christenvervolgingen.
Het meisje Philomena is volgens de non een Griekse prinses. Via haar ouders belandt ze rond het jaar 265 in het paleis van de keizer. Deze is op slag smoorverliefd op de beeldschone tiener. Ze wordt gedwongen met hem te trouwen. Haar ouders zijn de koning te rijk met dit bericht en doen er alles aan het meisje te laten trouwen met de despoot. Philomena heeft op haar elfde al besloten haar hart aan de hemelse bruidegom Jezus te geven. De symbolen die in de catacombe zijn ontdekt zijn het onderwerp van de gruwelijke martelingen die het tienermeisje moet ondergaan.
Na een eerste huwelijksweigering wordt ze met een anker om haar bevallige hals in de Tiber geworpen. Het touw breekt. De keizer ziet dit als tovenarij. Philomena wordt gemarteld en in een cel opgesloten. Volgens de non wordt het meisje door engelen verzorgd en verschijnt ze mooier dan ooit weer voor de keizer. De smoorverliefde man dwingt haar het keizerlijke bed met hem te delen. Deze erotische nacht wordt door de non als duivelse verleidingen omschreven. Vooral zijn mannelijke apparaat is volgens de non een demonisch werktuig en staat centraal in het laten verwelken van de maagdelijke onschuld, de reine lelie, van Philomena. Het meisje stemt toe maar laat de keizer niet binnen. Ze deed haar best om niet te genieten van zijn strelingen. Na deze wilde nacht is de morning after voor de wellustige keizer een desillusie. Philomena kiest definitief voor haar hemelse bruidegom. Keizer Diocletianus is razend. Hij laat het meisje als een heks veroordelen. Drie roodgloeiende pijlen moeten haar doorboren. Dit mislukt. Ten slotte wordt ze onthoofd.
Kanker
Ondanks het discutabele levensverhaal van Philomena vinden bij de relieken in Mugnano steeds meer onverklaarbare genezingen plaats. Vooral ongeneeslijke ziekten als kanker en zenuwaandoeningen schijnen er te genezen. Als bescherming wordt de naam Filomena in die tijd gegeven aan veel pasgeboren meisjes. Philomena, dat dochter van het licht betekent, verwerft over de hele wereld bekendheid. Van heinde en verre komen zieken naar Mugnano in de hoop genezen te worden.
Stukjes bot worden verspreid over kerken. De botsplinters worden door kunstenaars in levensgrote Philomena beelden van was geplaatst. Deze prachtige kunstwerken, gekleed als prinsessen, worden in glazen kisten bijgezet in kerken. Het lijkt alsof Philomena weer tot leven is gekomen.
Neergang
Ondanks de vreemde genezingen en de mateloze populariteit van Philomena bij het volk besluit de paus in 1961 dat de heilige uit de registers moet worden geschrapt. Rome twijfelt aan de vita van de non Maria di Gesu. Ofschoon er wel een ongeschonden bijzetting van een catacombeheilige is ontdekt, ontbreekt een historisch bijbehorend levensverhaal. Het wachten is op een nieuwe archeologische ontdekking waarin het levensverhaal van Philomena is omschreven. Het schrappen van de heilige uit de heiligenkalender heeft bij het volk geen verschil gemaakt. Haar populariteit is gebleven.
