Burgerschap is een verplicht onderdeel van Graaf Engelbrecht in het lesprogramma. Bij het domein ‘identiteit’ hebben leerlingen interviews gehouden met grootouders. De diepgang en de besproken onderwerpen zijn ontroerend, grappig, herkenbaar, liefdevol en hebben de band tussen verschillende generaties versterkt. Deze week: onderdelen uit een interview met de oma van Sylvano uit havo 5.
Naam: Els van Osch. Geboortedatum: 02-05-1961. Geboortestad: Breda
Heeft u zelf oorlogen meegemaakt en zo niet heeft u verhalen meegekregen van uw ouders of andere familieleden over oorlogen?
Oma: “Ik heb zelf geen oorlogen meegemaakt, want ik ben geboren in 1961 en toen was er geen oorlog, maar ik heb wel verhalen gehoord van jouw opa zijn vader. Hij vertelde mij over beschietingen in de buurt en dat het er hard en heftig aan toe ging en hij was zelf een kadet in het kadettenkamp. Ook vertelde jouw grootvader dat hij zich verschuilde onder een tafel vanwege de harde klappen in de buurt en dat hij ook wel eens heeft moeten vluchten vanwege de bombardementen toen. Meer heb ik niet meegekregen over oorlogen.”
Wat voor onderwijs heeft u gevolgd?
Oma: “Ik heb lagere school gedaan en mavo 4 gehaald. Daarna heb ik anderhalf jaar een kostuumopleiding gevolgd, want vanuit thuis kreeg ik veel mee over naaiwerk doordat mijn moeder vaak kleding naaide en het leek mij ook leuk om dat te gaan doen.”
Hebben de feministische golven invloed gehad op uw leven?
Oma: “Ik heb nooit wat gehoord over de feministische golven, dus nee die hebben geen invloed gehad op mijn leven.”
Wat voor werk/beroep heeft u gedaan?
Oma: “Ik heb gewerkt in een beddenfabriek waar ik matrassen naaide. Ik heb dit werk gedaan totdat jouw moeder werd geboren. Toen zei opa dat ik beter thuis kon blijven om voor jouw moeder te zorgen en later ook voor de rest van onze kinderen.”
Lag de werkgelegenheid vooral in de industriesector?
Oma: “Ja, in mijn tijd werkten er veel mensen in fabrieken net als ik, want er werden arbeiders gezocht door fabrieken.”
Hoe groot was uw gezin?
Oma: “Ik had een vader, moeder, zus en twee jongere broers, dus in totaal bestond ons gezin uit zes personen.”
Wat voor religie had uw gezin?
Oma: “Ons gezin is rooms-katholiek, maar ik was zelf niet heel strenggelovig.”
In wat voor woning woonde u?
Oma: “Ons gezin woonde in een gewone gezinswoning.”
Werd u streng opgevoed, zo ja waar merkte u dat aan?
Oma: “Ja ik ben best streng opgevoed en dat merkte ik aan de vele regels die mij werden opgedragen.”
Waar heeft u opa voor het eerst ontmoet?
Oma: “Bij de Plu, dit was een jongerencentrum met een disco waar je kon dansen en daar kwam ik jouw opa tegen en dansten we samen en begonnen we elkaar leuk te vinden. Jouw opa bezocht mij hierna vaak en zo begon onze liefde en relatie.”
Op welke leeftijd kreeg u uw eerste kind?
Oma: “Ik was twintig jaar oud en toen kreeg ik jouw moeder.”
Heeft u een goede band met uw kinderen?
Oma: “Ja ik heb een hele goede band met mijn eigen kinderen, ik kom vaak op visite bij ze en zij bij mij.”
Bent u vaak verhuisd?
Oma: “Nee ik ben niet vaak verhuisd. Ik ben één keer met mijn ouders gezin verhuisd en één keer verhuisd toen ik samen ging wonen met opa. Nu woon ik al sinds februari 1982 met jouw opa samen, dus reken maar uit, dat is dus 41 jaar.”
Oma haar gezin
Had u veel vrije tijd vroeger?
Oma: “Het viel wel mee hoeveel vrije tijd ik had, het was niet heel veel. Ik had veel school, als ik thuiskwam moest ik huiswerk maken en daarna thuis meehelpen.”
Als u toch vrije tijd had, wat deed u dan?
Oma: “Ik had een vriendin waar ik vaak afsprak.”
Beoefent u of beoefende u een sport?
Oma: “Ik ging vaak zwemmen bij Wolfslaar en ging eerst ook fitnessen met opa samen.”
Wat zijn uw hobby’s?
Oma: “Tuinieren, de hond verzorgen en naaiwerk, zoals kleding naaien.”
Had u vrije tijd op zondag?
Oma: “Ja ik was grotendeels vrij op zondag, maar ik moest wel ’s ochtends naar de kerk, want Ad en Johan (de twee broers) zaten in het kerkkoor ,maar ik vond er eigenlijk niks aan.”
Had het coronavirus veel invloed op uw leven?
Oma: “Ja, want ik was mantelzorger voor opa. Opa was namelijk heel erg ziek doordat hij een herseninfarct had gekregen en door het virus kon ik dus niet met mensen in contact komen, anders zou ik of opa het virus kunnen krijgen en dat zou heel gevaarlijk geweest zijn voor mijn gezondheid, maar vooral voor die van opa.”
Voelde u zich eenzaam door het coronavirus?
Oma: “Soms wel doordat opa vaak in het ziekenhuis lag. Gelukkig kon ik opa wel een paar keer per dag bezoeken in het ziekenhuis. Kon verder met geen mens in contact komen door de lockdowns.”
Hoe zag een dag in coronatijd er uit voor u?
Oma: “Ik ging er op tijd uit, ontbijten, klaar maken voor het bezoeken van opa in het ziekenhuis en verder niks want ik kon nergens heen vanwege de angst om het virus op te lopen.”
Bent u digitaal handig?
Oma: “Bijna niet, appen lukt wel en af en toe iets op de computer opzoeken maar kan geen bijlages of zoiets erbij doen.”
Heeft u veel landen bezocht in uw leven?
Oma: “Valt mee, ik ben in België geweest met de hond en om kennissen te bezoeken, Monschau een stad in Duitsland met opa en oma van Osch (ouders van mijn opa), Annelies (zus van mijn opa) en Wal (broer van mijn opa), een paar dagen met school naar Parijs. Ik ben op vakantie geweest in Poppel (België) met een vriendin op een camping en in Luxemburg met opa en oma van Osch. Daar gingen we voor hertengeweitjes kijken, maar de reis was wel vermoeiend want het was binnen een dag heen en terug.”
Wat is het mooiste/speciale land dat u heeft bezocht?
Oma: “Ik vond alle landen even mooi en interessant,”
Houdt u van het buitenland en zijn er nog landen die u wilt bezoeken in de toekomst?
Oma: “Nee ik ben liever thuis, ik houd niet zoveel van het buitenland.”
Wat is uw droom/ambitie?
Oma: “Gelukkig zijn, nog veel jaartjes met opa hebben en een goede gezondheid.”
Ik heb heel erg genoten van deze praktische opdracht en wil de vakdocent bedanken voor zo’n originele en leuke opdracht, omdat deze mij de gelegenheid heeft gegeven om meer te weten te komen over mijn oma!
