Al zeshonderd jaar wordt in Frankrijk Jeanne d’Arc als een heldin vereerd. Haar faam is internationaal. Wie was deze omstreden strijdster?
Op een koude januaridag in het jaar 1412 wordt volgens een legende in het Franse Domrémy een meisje geboren. Tegenwoordig heet het dorp Domrémy-la-Pucelle en het is gesitueerd in noordoost Frankrijk. Het meisje heet Jeanne d’Arc en ze is een van de vier kinderen van een welgesteld boerengezin. De ouders hebben banden met het Franse koningshuis. Het meisje houdt van het buitenleven. Er lijkt niets opvallends aan het energieke kind behalve dat ze een grote interesse heeft voor de kerk. Toch is er meer aan de hand.
De populairste heiligen in de streek zijn Catharina, Margaretha en de engel Michael. Het meisje Jeanne is bekend met deze drie heiligen.
Legende
Er woedt een burgeroorlog. Daarnaast is de streek waarin Jeanne woont bezet door de Engelsen. Nog even en geheel Frankrijk valt. Jeanne houdt zich bezig met heiligenverhalen en drie hardnekkige legendes. Daarin zal een onverschrokken maagd de Engelsen terugsturen naar hun land. Frankrijk zal dankzij haar overwinnen. Jeanne identificeert zich met de maagd uit de voorspelling. In gedachten is zij de heldin die Frankrijk van de gesel der Engelsen zal verlossen.
Honderdjarige oorlog
De Engelsen zijn in die tijd al zo ver gevorderd dat zij kunnen eisen dat een Engelse vorst over Frankrijk zal gaan heersen. Het zijn niet de Engelsen die Domrémy direct schade toebrengen, maar de burgeroorlog. Het vee van veehouders in Domrémy wordt door de opstandelingen, de Bourguignons, gestolen en de kerk wordt geplunderd en in brand gestoken. Op dat cruciale moment, in 1425, begint de dertienjarige Jeanne stemmen in haar hoofd te horen. Volgens de tiener zijn het haar lievelingsheiligen Catharina, Margaretha en de engel Michael. Jeanne kent hun legenden uit haar hoofd.
Bastaardkinderen
Het heilige trio gebiedt haar een bezoek te brengen aan kroonprins Karel VII. Deze dauphin is door toedoen van zijn moeder onterfd ten gunste van de Engelse koning. Zijn moeder, de koningin, is losbandig en heeft bij de hertog van Orleans een dochter gekregen die ergens op het platteland bij welgestelde boeren wordt opgevoed. Het geslacht van het kind is niet goed te bepalen, het lijkt een meisje. Er is een certificaat waarin staat beschreven dat het kind naar Domrémy werd gebracht. Daarom twijfelt Karel aan zijn eigen afkomst. Wie is zijn vader? Hij is manisch depressief. Negatieve dwanggedachten over zijn losbandige moeder zorgen ervoor dat hij nergens in geïnteresseerd is.
Audiëntie bij Karel VII
Het lukt de zeventienjarige Jeanne in Chinon op audiëntie te gaan bij de zesentwintigjarige dauphin, een psychisch wrak. Dat was een moeilijke opgave. Zeker voor een boerenmeid. Om dit te bewerkstellingen heeft ze zich verkleed als jongen. De middeleeuwse samenleving is patriarchaal. Naar mannen wordt geluisterd. Haar rondingen heeft ze daarom stevig afgebonden. Haar korte en stevige bouw ondersteunt haar mannelijke uitstraling. Om aan de legende te kunnen voldoen is het voor Jeanne belangrijk niet verkracht te worden door mannen. Alles wat vrouwelijk is moet daarom worden verborgen. Vrouwen hebben in 1429 niets in te brengen. Hun plek is in de keuken. Op travestie staat in die tijd de doodstraf. De oude bijbeltekst Deutoronomium 22:5 wordt in die tijd streng nageleefd. Jeanne vormt een directe bedreiging voor de officiële rolpatronen in de samenleving. Alleen daarom al is de labiele dauphin onder de indruk. Als iemand zoiets durft heb je te maken met een uitzonderlijk persoon. Jeanne maakt ook gebruik van de voornaamheid van de middeleeuwse mystica: vrouwen die ‘goddelijke stemmen’ horen. Naar hen wordt geluisterd. Door te verkondigen dat heiligen tot haar spreken verheft Jeanne zich tot een mystica, een vrouw van aanzien.
Kroonprins Karel VII is onder de indruk van het vreemde wezen. Een stoere meid in travestie, trots en vol zelfvertrouwen. Zij gaat ervoor zorgen dat de Engelsen worden verdreven en dat hij in Reims tot koning van Frankrijk zal worden gekroond. Het blauwe bloed gaat er bij de dauphin weer van stromen.
Dit artikel wordt morgen vervolgd
