In het voorjaar kan het weer nogal veranderlijk zijn. Dat is een gevolg van koud zeewater. Plotselinge temperatuursveranderingen zijn daarvan het gevolg. Deze weersinvloeden zijn voelbaar in grote delen van West-Europa. Voor de fruitteelt kunnen plotselinge temperatuurswisselingen desastreus zijn.
Als het vroege voorjaar begint met prachtig weer staan de fruitbomen al snel in bloei en de gewassen komen op. Bloesem en frisse jonge plantjes op het veld zijn gevoelig voor vorst. Hoe vaak komt het niet voor dat de weelderige bloesems en slaplantjes zelfs begin mei ’s ochtends zijn bevroren? Het wordt dan een jaar waarin weinig fruit beschikbaar is. Hoge prijzen zijn het gevolg. Een voordeel is dat het weinige fruit dat nog wel aan de bomen hangt beter van kwaliteit is. De consument, winkels en fruittelers prefereren mooie, grote en zoet gerijpte vruchten. Maar niemand wil daar te veel voor betalen. Dit is al eeuwen zo.
In veel landen vreest men al eeuwenlang de strenge koude heren. En niet te vergeten de ijzige Sofie. Pas als hun invloed is verdwenen is, zijn de ijskoude nachten voorbij. Dit vijftal noemt men de ijsheiligen. Om hen gunstig te stellen werd er voorheen vooral in het vroege voorjaar door de fruittelers wat extra geld in het offerblok van de kerken geworpen. Tegen betaling, een stipendium, kon een extra mis worden opgedragen voor een bepaalde intentie. Bijvoorbeeld het gunstig stemmen van de ijsheiligen en dankbaarheid dat dit vijftal aan de boomgaard en de akkers voorbij waren gegaan.
Wie zijn deze ijsheiligen?
De vijf ijsheiligen horen bij de periode van 11 tot en met 15 mei. Op de heiligenkalender hebben zij op die dagen hun naamdag. Na 15 mei is de nachtvorst voorbij en kunnen de geraniums zonder bevriezingsgevaar weer buiten op het balkon worden geplaatst.
Mamertus
De heilige Mamertus heeft zijn dag op 11 mei.
Hij was een Franse bisschop die leefde in de vijfde eeuw en werd de schutspatroon van de brandweer.
Pancratius
Een dag later kan Pancratius van Rome zijn invloed doen gelden. Hij is de jongste van het vijftal. Op veertienjarige leeftijd werd hij in het jaar 304 in Rome onthoofd omdat hij weigerde te offeren aan de heidense goden.
Servatius
13 mei is de dag van de Nederlandse heilige Servatius van Maastricht. Deze bisschop heeft veel heidenen gedoopt en staat bekend om zijn goede werken.
![]()
Bonifatius
Bonifatius van Tarsus heeft een plek op 14 mei veroverd.
Deze Romeinse burger reisde naar het Turkse Tarsus om daar relieken op te halen van martelaren. Daar was men niet gediend van christenen. Als straf werd hij op 14 mei 307 in een kookpot gezet die vol zat met gestold pek. Langzaam werd de metalen pot op temperatuur gebracht totdat het pek begon te smelten. Met grote pollepels kreeg hij van zijn beulen een pekdouche, totdat hij de geest gaf.
![]()
Sofie
De meest gevreesde ijsheilige is Sophia. Deze vrouw leefde met haar drie jonge dochtertjes eveneens in het oude Rome. Ze verhuisden van Milaan naar Rome met de intentie heilig te worden. Vanwege hun geloof werd het viertal geofferd voor de godin Artemis. De moeder moest toekijken hoe haar meisjes langzaam werden geroosterd. Na het roosteren werden de kinderen even in een hete oven gestopt. Het ritueel werd beëindigd door een gloeiend teerbad. Als laatste werden de drie hoofden afgehouwen. De meisjes heetten Fides, Spes en Caritas; geloof, hoop en liefde.
Sophia stierf op 15 mei 307 van verdriet. Zij is de patroonheilige van de Bulgaarse hoofdstad Sophia. Een enorm standbeeld siert de stad. De uil staat voor wijsheid en de palmtak voor haar martelaarschap. Het zwaard staat voor de finale onthoofding en tevens voor het met smart doorboorde moederhart.
Dankzij haar ijzige ambitie de heiligenstatus te bereiken stierf ze aan een gebroken hart. Op haar dag worden in Zuid-Duitsland en Oostenrijk de bloembakken met de geraniums weer opgehangen en kan er weer gekampeerd worden.
