Op zaterdag 15 april lijkt in Etten-Leur de tijd een eindje terug te zijn gezet. Rondom Achter de Molen 108 ontstaat een lichte mist. Rookpluimen die aan een stoomtrein doen denken en sissende en stampende machinegeluiden domineren het brede toegangspad van het Van Osch (stoom)Museum.
Er is een grote vijver met een klaterende waterval en in de kippenren doen Brahmakippen hun best de aandacht van de bezoekers te trekken. Maar als er een kleine op stoom aangedreven vierwieler komt aangereden staat ook de trotse haan met open snavel te kijken. Het is allemaal onderdeel van de gratis toegankelijke open dag van het privémuseum.
Het museum wordt op 8 september 2007 officieel geopend. Alleen het gebouw is al een bezienswaardigheid. Met zijn vijftien zuilen en de enorme raampartijen met rode kozijnen krijg je het gevoel het stoomtijdperk in te wandelen. Binnen staat op de begane grond een bijzondere verzameling stoommachines. Alle machines, de oudste is gemaakt in 1862, zijn gereviseerd en werken nog steeds. Er zijn reusachtige exemplaren bij die zeker drie meter hoog zijn maar ook prachtige miniatuurtjes.
Om de beurt wordt een van de machines opgestart. Het zware stampen en de sissende stoomgeluiden zijn imponerend. Op de hoger gelegen galerij is een bijzondere verzameling bijeengebracht. Er staan historische motoren, telefoons, een oranje SHELL benzinepomp, een draaiorgel en paarden van een draaimolen. Er liggen oude kasboeken, vetpotten, een Michelinmannetje en prachtige posters, je komt er ogen tekort.
Een enorme stoommachine van de voormalige Arnhemsche Stoomsleephelling Maatschappij is continu in werking. Vincent Vanhove uit Antwerpen die de machine bedient opent een stalen deurtje. Hij neemt uit een kruiwagen een flinke schep kolen en gooit de brandstof in de gloeiende oven. Het is daarbinnen heet als de hel. “Het is belangrijk dat de rookschuif bij de stoomketel en de luchttoevoerklep evenwichtig zijn afgesteld. Het vuur dooft bij te veel maar ook bij te weinig lucht.”
Vincent werkt in het dagelijkse leven met dieselmotoren en hij verzamelt tractoren. Zijn passie ligt ook bij stoommachines. Af en toe is hij ook betrokken bij een Belgische historische stoomtrein. “Er komt veel bij kijken om de machtige locomotief door het land te laten stomen. Mijn ervaring met dieselmotoren komt daarbij goed van pas. Het indringende geluid van stoomfluiten laten we vandaag in de hal achterwege. Het klinkt te hard en kan gehoorschade geven als je er te dicht bij staat.”
Als we de hal verlaten wordt er buiten een demonstratie gegeven van een Crossly waterpomp uit 1930. De combinatie van de stampende machine en de spectaculaire rookpluimen, een combinatie van waterdamp en rook spreken tot de verbeelding. Stoommachines werden een eeuw geleden vervangen door dieselmotoren. Stoomtreinen waren tot in de tweede helft van de twintigste eeuw gangbaar.
De prachtige verzameling stoommachines van Rien van Osch in het Van Osch Museum is dit jaar op zes zaterdagen te bewonderen. De eerstvolgende is op 13 mei.
W: hetvanoschmuseum.nl
