Zomaar ergens langs een weggestopt zijweggetje in Keerbergen staat een veldkapel die gewijd is aan de drie heilige zusjes Genoveva, Bertilia en Eutropia. Het vreemde is dat er ruim twee eeuwen leeftijdsverschil tussen de zusjes zit. Wij gingen op zoek naar de kapel.

Na flink speuren stonden we eindelijk oog in oog met het damestrio. Kleine details verraadden hun digitale afkomst: een 3D printer. In dit artikel meer over deze gezusters.

De kapel was oorspronkelijk gewijd aan de drie heilige gezusters maar de beelden zijn in het verleden verdwenen. Het buurtschap wil graag de oorspronkelijke situatie herstellen en gaat op zoek naar beelden van de drie heilige gezusters. Die zijn er niet. Nieuwe beelden laten beeldhouwen blijkt duurder dan digitaal laten printen dus wordt voor het laatste gekozen. Met een prachtig resultaat. Het lijken echt historische beelden.

Moedergodinnen

Het grote leeftijdsverschil tussen de gezusters heeft te maken met de komst van het Christendom. In de Romeinse tijd stonden er op strategische punten ook al kleine heiligdommen die gewijd waren aan drie moeder- of vruchtbaarheidsgodinnen. Ze werden veelal zittend afgebeeld met korenaren, druiven en vruchten als symbool. In de zevende eeuw besloot bisschop Remaclus dat de vruchtbaarheidgodinnen moesten worden geruimd.

Om het woedende volk onder controle te houden was een gebedje of een belofte voor een mooi plekje in de hemel niet voldoende. Aldus raadpleegde de bisschop zijn heiligenboek en vond een drietal heilige vrouwen die in aanmerking kwamen om de godinnen te vervangen. Hij koos voor drie eigenzinnige heilige vrouwen. Een kluizenares, een heldin en een martelares. Ze hadden niets met elkaar gemeen. Hun leeftijdsverschil werd voor het gemak vergeten.

Door de drie heiligen eenzelfde kloosterhabijt te laten dragen in de afbeeldingen lijkt het alsof ze van dezelfde kloosterorde zijn. Aangezien nonnen een bruid van Jezus zijn was een gemeenschappelijke echtgenoot al reden voor een familiaire relatie. Het schept tevens een visuele band die zeker in de zevende eeuw belangrijk was. Het magische getal drie sprak al millennia tot de verbeelding. Juist dit verhoogde de spiritualiteit van het damesgroepje. Heel slim van bisschop Remaclus die mede daardoor later ook een heilige werd.

Het getal drie

Het getal drie werkt tot in onze tijd nog steeds door. Denk maar eens aan Destiny's Child, LUV' en Diana Ross and the Supremes. De meeste mensen waren in de vroege middeleeuwen analfabeet. Spannende verhalen, ’s avonds bij de open haard en tijdens de preek van een geestelijke waren belangrijke informatiebronnen. Zo dus ook over de geschiedenis van de heilige gezusters. De bevolking werd na het horen van die verhalen al snel verrukt van het heilige trio.

Evenals bij de Romeins-Gallische godinnen kon bij de gezusters gezondheid, geluk voor het hele gezin en de boerderijdieren worden afgesmeekt. De heiligen werden staand afgebeeld met als symbool een staf, boek, kaars en toorts. Al snel waren hun voorgangers, de drie Romeins-Gallische godinnen vergeten. De heidense beelden die ontsnapten aan de recycling werden diep in de grond verstopt tot de archeologen ze eeuwen later uiterst voorzichtig weer tevoorschijn haalden uit hun veilige schuilplaatsen.

Heilige bron

In Limburg, België en delen van Duitsland is het heilige trio nog steeds populair. Vooral in Zepperen waar tijdens de jaarlijkse processie drie figuranten als de zussen om de aandacht strijden. De kinderen die meelopen krijgen heiligenbeeldjes van de gezusters gemaakt van suiker. In de heilige bron worden nog steeds, zij het met een knipoog, voorwerpen geworpen om de heilige gezusters gunstig te stemmen. ‘Je weet maar nooit’. In de Romeinse tijd deed men dit om de watergeesten aan te roepen. Dit gebruik uit vroeger tijden hebben de missionarissen nooit kunnen uitdoven. Interessant is dat oude gebruiken uit het leven van duizenden jaren geleden soms voortleven, zij het in een nieuw jasje.