Onder de noemer ‘Open voor jou’ hielden leerlingen van Graaf Engelbrecht bij het domein identiteit als onderdeel van het vak burgerschap interviews met ouderen. Deze keer de moeder van Rami uit Havo 5.

 

Ik heb mijn opdracht gebaseerd op een vraag die een grote rol heeft gespeeld in het leven van mijn moeder: oorlog en de schade die het met zich meebrengt, omdat het leven van mijn moeder niet het makkelijkste was en anders dan dat van de meesten van haar leeftijd denk ik. Sinds haar geboorte eigenlijk heeft ze al in oorlog geleefd, als jonge dame het land van herkomst gevlucht op zoek naar een beter leven voor haar kinderen, dit is iets waarvan ik zelf denk dat het zwaarder was dan de oorlogen die ze heeft meegemaakt.

 

Vaak vertelt ze me dat het een heel eng gevoel is om naar een land te vluchten waarvan je de taal niet spreekt en niks van het land afweet en hetgeen waar mee ze het meeste zat was natuurlijk dat ze haar familie achterliet en die gezelschap van haar ouders miste. Hier in Nederland was het ook niet erg gemakkelijk. Jarenlang in het azc niet weten of je mag blijven want het duurde elf jaar tot mijn ouders hun verblijfsvergunning kregen. Drie jaar later, gelukkig een paspoort een aantal dagen voor dat ik geboren was. Vaak zegt mijn moeder dat het leven er een beetje beter uit ging zien toen ik geboren was.

 

Daar plaag ik mijn broers ook nog vaak genoeg mee. Het ging inderdaad wat beter, maar om heel eerlijk te zijn is alles beter dan een oorlog en een vluchtelingenkamp en was mijn moeder denk ik vaak een beetje optimistisch. Er moest nog hard gewerkt worden om een beter bestaan te hebben ook hier in Nederland. Zelf was ik erg jong maar begreep ik dat mijn ouders krankzinnige uren draaiden op hun werk. Vaak werkte mijn moeder van 05.00 tot 18.00 uur. Als mijn moeder geluk had kon ze overwerken om aan het einde van de maand wat meer geld te hebben om te besteden. Zelf ben ik mijn moeder eeuwig dankbaar voor alles wat ze heeft gedaan voor mij en mijn familie en weet ik dat ik haar voor geen enkel bedrag kan terugbetalen maar ik zal mijn best doen om haar nog een toptijd te geven zolang ze hier op aarde rondloopt.

 

Wat zijn de dingen waarvan u denkt dat de oorlog die van uw jeugd heeft afgepakt

Hier in Nederland is het vanzelfsprekend dat we een normale jeugd hebben. Ieder kind heeft recht op scholing, kan met vrienden naar buiten en kan gaan en staan waar diegene ook maar wil. Zelf heb gelukkig de luxe om op een best wel prima manier op te groeien. Ik heb nooit in een oorlog geleefd en nooit hoeven vluchten van plek naar plek en heb alle leuke activiteiten kunnen doen waar een kind van kan genieten. Mijn moeder heeft meerdere oorlogen meegemaakt in Libanon, dus ook in haar jeugd. De burgeroorlog in Libanon heeft helaas voor mijn moeder haar jeugd afgepakt en haar dromen, daarom ben ik benieuwd naar wat de oorlog precies van haar heeft afgepakt.

 

Mijn moeder vertelt me dat hetgeen wat het meest van haar was afgepakt is dat ze zich nooit veilig voelde als kind, want ze kon niet zomaar bijvoorbeeld buiten spelen. Als er wat gebeurde moest iedereen bij elkaar zijn, ze vertelt me ook dat het normale leven wat ieder kind eigenlijk moet hebben haar ontnomen is en iets wat ik niet als eerste antwoord verwachte was school. Ze vindt het erg jammer dat ze nooit de kans heeft gehad om normaal naar de basisschool te gaan of de kans heeft gehad om te studeren aangezien ze school erg leuk vindt. De standaard dingen die we hier eigenlijk normaal vinden heeft ze erg gemist vertelt ze me. Dat is de reden waarom ze zich vanaf jongs af aan al moest gaan gedragen als een ouder persoon omdat haar kindperiode niet een normale manier van leven was.

 

Wat is hetgeen wat het meeste impact heeft gehad op u door de oorlog?

Dit is iets waar ik mezelf gelukkig niet mee kan vergelijken. De dingen die veel impact hebben gemaakt op mijn moeder zijn best wel akelige dingen. Zoals de lange periodes zonder eten en bijna sterven van de honger. Dit deden bepaalde groepen om zo de bevolking pijn te doen. Zelf zijn wij Palestijns en mijn moeder vertelt dat ze nu nog vaak terug moet denken aan de oorlog als ze ziet wat er in Palestina gebeurt, ze heeft natuurlijk veel medelijden met de mensen daar en het brengt akelige herinneringen met zich mee. Iets wat natuurlijk in elke oorlog gebeurt is dat er doden vallen. Zo ook familie en vrienden van mijn moeder. Soms denkt ze er over na maar ze heeft het wel een plekje kunnen geven na al deze jaren.

 

Wat is volgens u het grootste gevolg geweest voor ons door de oorlog?

Alle Palestijnen zijn na de oorlog in ons eigen land gedwongen om te splitsen van elkaar, mijn opa en oma kozen ervoor om naar een dichtbijzijnd land te gaan waar ze niet veel anders zouden zijn dan de bevolking. Na de oorlog in Libanon moesten mijn ouders dezelfde keuze maken als dat mijn opa en oma hebben gemaakt. Hetgeen dat mijn moeder als grootste gevolg ziet na de oorlog is dat zij en haar familie allemaal verspreid zijn in verschillende landen en nooit de kans hebben gekregen om samen te leven. Een ander groot gevolg van de oorlog was hier in Nederland en het was volgens haar een best wel eng gevolg, ze werd volgens haar in een nieuwe wereld geduwd waarin ze maar alles zelf moest ontdekken. Dat was iets heel engs zegt mijn moeder want er is niemand om op te leunen. Het laatste volgens mijn moeder is dat ze nooit de kans heeft gehad om te studeren en vervolgens de baan kon doen die ze zelf wilde.

 

Wat zou u kiezen als ideale studie en baan?

Geschiedenis is iets waarvan ik dacht dat ik de enige was in het gezin die het erg leuk vindt maar wat blijkt is dat mijn moeder nog een stapje verder wilde gaan en graag een opleiding wilde volgen als geschiedenisdocent. Ze was van jongs af aan al erg goed in geschiedenis en het trok altijd haar aandacht tijdens de lessen vertelt ze me en toen ze bedacht dat lesgeven ook wel leuk kon zijn had ze haar droombaan gevonden. Helaas voor mijn moeder heeft ze niet echt de mogelijkheid gehad om te gaan studeren, maar de liefde voor geschiedenis zal er altijd wel in blijven volgens haar.

 

Hoe was de verdeling man vrouw in uw tijd ?

Tegenwoordig is het verschil tussen man en vrouw wat minder en zijn er wat meer gelijke rechten, iets wat denk ik geen voordelen of nadelen met zich meebrengt. Toch was het vroeger wel anders zoals de meeste mensen weten, vrouwen werden als minderen gezien. Volgens mijn moeder was daar niet veel van te merken in haar tijd, een man was niet meer dan een vrouw en een vrouw was niet meer dan een man. Niemand vond het raar als de vrouw aan het werk was om mee te betalen voor het huis. Wel waren er een soort van tradities. Ze noemt dat het niet zo kan zijn dat de vrouw aan het werken is en voor het huis zorgt terwijl de man thuis op zijn luie reet zat. De man had bepaalde ongeschreven regels om gerespecteerd te worden anders was het maar een nietsnut in de ogen van de mensen.

 

Hoe waren de gezinnen in die tijd verdeeld en was het leuker dan tegenwoordig?

Zelf hebben wij een best groot gezin voor de tijd van tegenwoordig denk ik. Eigenlijk vind ik zelf van niet en vind ik het leuker hoe het vroeger was dat gezinnen acht personen thuis hadden, zelf vind ik dat gezelliger. Mijn moeder verteld dat vroeger niet alleen het gezin maar de hele familie bij elkaar in de buurt woonde. Niemand woonde in een andere stad of ander land. Op deze manier was echt iedereen bij elkaar, je buren waren eigenlijk gewoon je familie. Dat iedereen zo een grote familie had vond ze erg leuk. Dan had je meer vrienden en was je nooit alleen.

 

Hoe heeft u papa ontmoet?

Het is een best lief verhaal vind ik maar ergens ook best zielig. Mijn vader zijn ouders kwamen op jonge leeftijd te overlijden dus moest mijn vader een nieuwe woonplek vinden en dat was naast het huis van mijn opa en oma. Het waren eerst normale buren die gedag tegen elkaar zeiden maar niet meer dan dat. Er brak weer een oorlog uit in Libanon en toen zorgden de burgers voor elkaar zodat eenieder genoeg kon eten bijvoorbeeld, kwam mijn vader bij de buren ook nog eens schuilen. Op deze manier hadden mijn ouders meer dan genoeg tijd om elkaar te leren kennen en na de oorlog hadden mijn ouders besloten om te gaan trouwen. Na de oorlog is er natuurlijk veel armoede dus de bruiloft was niet echt denderend maar dat vonden ze niet erg.

 

Wat is uw meest speciale moment ooit geweest?

Mijn moeder gaf als eerste het antwoord op de vraag als dat elke ouder zou doen: toen jullie waren geboren. Dat vond ik veel te saai en te standaard. Waarop zij weer als antwoord gaf dat het moment waarop mijn ouders een verblijfsvergunning kregen en paspoort, een heel speciaal moment was. niet om de papieren alleen maar het gaf een gevoel van vrijheid en een gevoel dat je niet meer vast zit, want nu kon ze weer na 15 jaar mijn opa en oma bezoeken en zelf kiezen waar ze naartoe wilden gaan

 

Wat was uw droom toen u nog jong was

Natuurlijk hetgeen waar we al zo vaak op in zijn gegaan is oorlog. Het was eenmaal een groot deel van mijn moeder haar leven, het had zelfs een deel in haar droom. Om in een land te wonen waar bij ze naar buiten kon kijken een geen verwoeste gebouwen zag, gebroken families, mensen met verloren ledematen, een plek waar het leven normaal is. Het hoefde niet speciaal maar normaal was de droom. Dat zet mij wel aan het denken over hoe dankbaar we wel niet mogen zijn met de kleine dingen. Een ander soort droom dat mijn moeder had was het worden van een bekend model, voor bekende kledingmerken over de wereld. Iets wat ik zelf niet vaak heb gehoord.

 

Waar zou u nog naartoe willen reizen?

Persoonlijk ben ik iemand die er heel erg veel van houdt om te reizen en dat heb ik van mijn moeder zo heeft mijn moeder al haar lijst gemaakt voor de komende vakanties. Zo wil mijn moeder nog heel graag naar Egypte toe om de rijke geschiedenis die het heeft, ze zou graag nog ooit de piramides bezoeken omdat ze er zoveel over heeft gelezen. Ten tweede wil mijn moeder naar Maleisië, door de mooie zeeën die ze daar hebben en de mooie cultuur. Als laatst, en dit vind ik ook het leukst beargumenteert, dat is Turkije. Dat komt omdat ze het zo vaak op tv heeft gezien.

 

Wat is uw droom voor het leven?

De droom die mijn moeder nog heeft is dat de familieband die ze is kwijtgeraakt met haar familie door alles wat er is gebeurd weer opgepakt wordt en dat ze uiteindelijk weer verenigd zijn al zou dat maar nog voor één keer zijn. Als dat niet zou lukken zou ze het ook prachtig vinden om onze familie hier te vergroten en samen hiervoor altijd bij elkaar blijven zonder enig gevaar.

 

Zelf weet ik dat ik niet veel te klagen heb en dat ik dankbaar mag zijn voor het leven dat ik leef. Ik ken al veel verhalen van mijn moeder, maar wanneer je het nog een op deze manier leest dan besef ik wel weer wat voor dappere en sterke vrouw het is en dat zij een van de redenen is dat ik op een betere manier kan leven.