Bewaren, omdat het gerust stelt dat ergens, wat je ooit beroerde, nog te vinden zal zijn.
Verschuiven, omdat de te strakke lijnen het zicht vervormen en het inzicht verkleinen.
Vergeven omdat vergeten niet mogelijk is.
Verbergen omdat weten verboden is.
Middernacht
In een donkerblauw december
Hier in mijn kamer
Kijk ik uit mijn ramen naar de naakte stad
Een zwetende lantaarn drupt op de gracht
Achter glas
Achter de tralies van mijn tempel
Kan iets mij raken
Ik wacht niet op een aalmoes. Attentie is verdacht.
Ik weet, allang is niets meer wat het was
Vertel me niet
Dat de liefde alles goed maakt
Ikke weet wel beter
Sneeuw die in het zonlicht in gore drek versmelt
Is in klatergoudvernis verpakt verdriet
Geef mij een boek
en devotie voor de beeldspraak
Zij zijn mijn vrienden
Veilig als een pit, ben ik de vrucht van deze tijd
De oogst, de zachte snik, het laatste doek
Ik ben van steen
Ik ben een eiland
(Geïnspireerd door Paul Simon’s I am a rock)
Een beetje
Het compromis is de filosofie van het ‘beetje’, besprenkeld met wat water bij de wijn. Andre Hazes maakte er een leuk deuntje van, terwijl hij alleen in een bar zat te drinken. En kijk, bewijs geleverd, hij zit daar nog steeds op de kruk te wachten op zijn lief. Verliefdheid, zoals alle kalveren weten, is een feitelijkheid die geen keuze of nuancering toestaat, zwart-wit als wiskunde. Niet alles leent zich voor een compromis. Een beetje verliefd of een beetje zwanger zijn gaat gewoon niet.
Een beetje liegen kan ook niet. Een leugentje om bestwil blijft een leugen, ongeacht de intentie. Als je bewust een onwaarheid vertelt, lieg je. Als je de waarheid niet weet en toch stellig een standpunt inneemt lieg je niet, maar je vergroot de verwarring. Die verwarring kan zich verspreiden en gaat dan wonderlijk snel over in leugenachtigheid. Zoals dat gaat met haatpraat. Daar worden stellig gemaakte uitspraken overgenomen en verwrongen terug de wereld in geslingerd.
De grote media zijn hierin vaak belanghebbend. Ze wakkeren het sensatievuurtje maar wat graag aan. Dat was deze week weer te zien bij de commotie rondom Akwasi, die zijn in-het-verleden-stellig-uitgesproken-meningen als een rugzakje meedraagt bij elke publieke verschijning.
In de politiek is het compromis de weg van het polderen. Wij lijken het te hebben uitgevonden. Het leenwoord ‘compromis’ is zelf al een minnelijke schikking ten opzichte van onze moedertaal. Maar ook de Engelsen hebben het principe van de middenweg tot een verfijnde kunst verheven en wij samen hebben het vervolgens tot in Amerika verspreid.
Het compromis in tijden van burgeroorlog
Het compromis kan bemiddeling op zijn best zijn. Op zijn slechtst is het huichelarij met angstvallig verborgen belangen. In Amerika zijn ooit de meest ingrijpende politieke acties ernaar vernoemd. Het ‘Compromis van 1850’ had als doel de burgeroorlog te voorkomen. Dat doel is maar een beetje behaald. Tien jaar later barstte de oorlog alsnog los. Daarna kwam de tijd van wederopbouw en werd de slavernij officieel afgeschaft. De verborgen belangen waren het behoud van de Unie tegenover het belang van de grootgrondbezitters. Ondertussen trok allerlei krankjorum gespuis richting de zuidelijke staten om uit de wanorde een slaatje te slaan en de vrijgekomen werkkrachten op te jagen, uit te leveren of uit te buiten.
Er komen nieuwe compromissen waarbij de tot op heden doorwerkende ‘Jim Crow’-wetten werden uitgevonden. Die wetten verziekten het leven van de vrijgemaakte slaven en maakte de drie eerdere wijzigingen in het burgerrecht de facto ineffectief; De Afro-Amerikaan kreeg tijdens de reconstitutie formeel het recht op burgerschap, kiesrecht en recht op bescherming. Maar men heeft nog een eeuw moeten strijden, voordat een sterk verwaterde versie van die rechten een beetje realiteit werd.
Naoorlogs compromis in Europa
Een recenter compromis was het gedachtengoed van de Britse premier Arthur James Balfour, een man met een intens onderhouden snor. Zijn foto op Wikipedia toont iemand met vragende ogen boven strak vastberaden lippen. Zijn uiterlijk alleen al is een compromis. Hij was de zoon van een aristocraat en werd als twintiger verkozen om de meningen van een hoger deel van zijn landgenoten te vertegenwoordigen in het Lagerhuis. Hij hield zijn stoel daar zo’n vijftig jaar warm tot hij verhuisde naar het Hogerhuis waar zijn geest nu nog rondwaart. Daar kunnen moderne carrièrepolitici een puntje aan zuigen.
Balfour liep stage bij 'De Markies zijn Oom', en was daardoor aanwezig bij het Congress van Berlijn. Daar was de vredespolitiek een kwestie van, juist, u raadt het, het compromis. Een landkaart en een stevige balpen waren van essentieel belang. De pen trok een beetje willekeurig grenzen op de kaart, tijdens een herendebat onder aanvoering van Heer Graaf Koning von Bismarck. Zo werd uitgemaakt wie, waar, wat mocht zeggen en doen. Er werd voor het eerst besproken hoe het verder moest met het burgerrecht van de over de wereld verspreide Joden. Twee wereldoorlogen later veranderde het Britse protectoraat Palestina in de staat Israël. Zeggen dat we nu nog met de gebakken peren zitten klinkt, gezien de huidige situatie, als een bijna cynisch understatement. Waar was de poldergeest toen, die schreeuwde: “Dit wordt narigheid”?
Het compromis van 2024
Met als basis een kleine groep Zionisten, kiezen voor een Joodse staat die is omringd door honderden miljoenen moslims, zonder hun inspraak, is vragen om problemen. Stel dat men had gekozen voor Nieuw-Zeeland. Dat is betoverende huisvesting voor een volk zonder land. Met een beetje fantasie zou je kunnen spreken over een land zonder volk. Slechts vijf miljoen mensen wonen op een oppervlakte zo groot als een kwart van Europa. Rome heeft er nooit geheerst, de christenen zijn gematigd, en er is nauwelijks een islamiet te bekennen. Anno 2024 moeten we het eens kunnen worden, gezien de mislukkingen van de hiervoor beschreven compromissen, dat land opeisen op basis van duizenden jaren oude geschiedenis, onhaalbaar is.
Waarschijnlijk zullen de Kiwi’s dit compromis aanvankelijk afwijzen. Abel Tasman voer voorbij de kust en heeft nooit de moeite genomen de inheemse bevolking in aanraking te brengen met het polderen. De Engelsen bedachten de Waitangi Treaty, ook zo’n compromis dat nu nog voor misverstanden zorgt. Maar als de Intellectuelen Internationale zou opstaan, om te bemiddelen met een beetje polderfilosofie, is dat ontegenzeggelijk beter dan nog honderd jaar iemands (on)gelijk van een eeuw geleden te beslechten met terugkerende afslachtingen.
Het compromis van 2024 kan worden bemiddeld door een nieuw te vormen VN Comité van wereldwijde denkers. Zij zullen erin slagen om Down-under een beetje water bij de Sauvignon Blanc te laten doen. Mocht dat niet lukken, dan toveren we gewoon een nieuwe staat Israël tevoorschijn, zoals een Palm Jumeirah, uit bergen zandstrand. Het menselijk vernuft kan, in Gods naam, Inshallah en bij Jahweh, toch wel eindelijk met een beetje oplossing komen!
