Na de heiligverklaring wordt naast de put een klooster gebouwd. De botten van de heilige worden opgegraven en in een sarcofaag in de kloosterkapel bewaard. De exhuminatie geldt als een officieel wonder. Deze kapel wordt in 1720 omgebouwd tot een schitterend laatbarok gebouw met veel rococo-elementen. Een architectoraal unicum voor Nederland. Om een dergelijk bouwwerk te bewonderen moet je afreizen naar Beieren in Duitsland.
Midden in de grote kerk staat de gebeeldhouwde sarcofaag met daarin het nagenoeg complete skelet van de heilige. Alleen een paar tanden zijn tijdens de bijzetting gestolen voor de kerkkoop. Onder de sarcofaag ligt een berg gewijd mergelzand... en schepjes. Pelgrims scheppen wat van het gelige zand in een zakje om het thuis uit te strooien in de schuur waarin het vee staat. Het schijnt de gezondheid van huisdieren ten goede te komen.
Uitgestrooid in huis beschermt het tegen muizen en ratten. Een vergelijkbaar gebruik bestond eeuwenlang in Prinsenbeek. Daar kon geel, gewijd Gertrudiszand worden verkregen om muizen en rattenplagen onder controle te houden. In de gratis toegankelijke schatkamer van de kerk sta je opeens oog in oog met Gerlachus. Met een recente gezichtsreconstructie van de heilige.
Uitstapje
Sint Gerlach is tegenwoordig een populaire toeristische bestemming. Je hebt er nagenoeg alles wat een verwende toerist zich maar wensen kan. Het kasteelachtige klooster Chateau St. Gerlach, tegenwoordig een horecagelegenheid en de rococokerk liggen op tien minuten lopen van het station. De wandeling voert dwars door het schilderachtige oude dorp vol witgekalkte historische panden. Kunstminnaars komen ogen tekort in de gratis toegankelijke enorme beeldentuin naast het klooster. In de zomermaanden is de kloostertuin bezwangerd met de geur van een rozenzee. Het beschutte rosarium herbergt ontelbare kleurrijke rozensoorten.
Het landschap rondom het klooster is onaangetast. Een onverharde weg voert naar het feeërieke Geuldal. In de steile wanden van de rotsachtige mergel zijn hier en daar witgekalkte huisjes uitgehakt. Er gapen ook inktzwarte spookachtige gaten in de rotswanden: restanten van de mergelwinning. Liefhebbers van heuvels kunnen de steile, kronkelende weggetjes in de heuvels verkennen. Je ontdekt een verstopt kasteel, Limburgse hoeves, wegkruizen, wegkapellen en een overvloedige natuur.
Bereikbaarheid
Het leuke is dat met de trein deze interessante buitenlands aandoende wereldplek binnen tweeënhalf uur bereikbaar is vanuit station Breda-Prinsenbeek. Minpuntje is de huidige onbetrouwbaarheid van de NS. Wellicht doet een schietgebedje voor de heilige Gerlachus wonderen in zo’n situatie.
Met de auto is Sint Gerlach vanuit de Haagse Beemden of Prinsenbeek sneller te bereiken. 148 kilometer is binnen anderhalf uur prima te doen. mits er geen files zijn. Op lange zonnige zomerse dagen is Sint Gerlach een aanrader. Een wonderlijk plaatsje dat in de kluizenaar Gerlachus zijn oorsprong vindt.
