In een aantal gebieden in Italië zetten de kinderen op de avond van 12 december hun schoen. Naast de schoen plaatsen ze melk, mandarijnen en lekkere koekjes. En een glas rode wijn. In de schoen moeten een wortel en wat hooi worden gestopt. Er wordt ook een keurig geschreven verlanglijstje bij de schoen gelegd. Belangrijk is dat de kinderen vroeg naar bed gaan om te voorkomen dat ze voor straf blind wakker worden. Maar wie is de gulle gever die deze Italiaanse kinderen ieder jaar op 13 december verrast?
Lucia van Syracuse
Italiaanse kinderen wachten op de komst van sint Lucia die door de lucht reist. Ze wordt vergezeld door haar trouwe ezel Tobia die een houten kar volgestouwd met cadeaus voorttrekt. Santa Lucia draagt een mooie rode hoed en rode schoentjes. Stoute kinderen die het toch wagen om te kijken worden gestraft. De heilige Lucia strooit dan gloeiende vulkanische as in de kinderoogjes met levenslange blindheid als gevolg. De oorsprong van dit feest heeft alles te maken met een middeleeuwse hongersnood. De mensen baden om hulp. Op de naamdag van Santa Lucia voeren schepen met voedsel de havens van Sicilië binnen. De gloeiende as is een link naar de grote Italiaanse vulkaan, de Etna op het Italiaanse eiland Sicilië, het geboorteland van de heilige Lucia.
Zweden
De lichtkoningin Lucia is in Zweden sinds de vierde eeuw populair. Ze is de enige katholieke heilige die ook tijdens gereformeerde kerkdiensten vereerd wordt. Volgens de Juliaanse kalender is 13 december de kortste dag. In voorchristelijke culturen werd de terugkomst van het licht daarom op die dag gevierd. De heilige Lucia wier dag op 13 december valt paste perfect bij de lichtfeesten. Al eeuwenlang is het Luciafeest een van de hoogtepunten van het jaar. De dag begint met bijzondere kerkconcerten en eindigt met de sprookjesachtige processies. 
Voorop loopt een jonge maagd in een wit gewaad. Zij verbeeldt Lucia, de lichtkoningin. Ze draagt een brandende kaars in haar hand en op haar hoofd staat een kroon gemaakt van brandende kaarsen. In de processie lopen meisjes in dezelfde dracht. Het meisje dat Lucia mag spelen wordt gekozen via een loterij. Het is geen missverkiezing waarbij een oogverblindend uiterlijk centraal staat. Kinderen gaan gekleed als speculaaspoppen, elfen, peperkoekmannen of sterrenjongens en delen saffraanbroodjes uit. De betekenis hiervan is dat tijdens deze langste nacht van het jaar boze geesten verjaagd moeten worden. Dat kan met licht. En om lang op te kunnen blijven is veel en lekker eten van belang. De heilige Lucia heeft tijdens haar leven voedsel gebracht aan christenen die zich verstopten in de Romeinse catacomben. Op haar hoofd droeg Lucia een brandende kaars om de weg te kunnen vinden in de donkere gewelven. Het Zweedse Luciafeest verspreidt zich tegenwoordig door geheel Europa en wordt ieder jaar groter. Het heeft onze oosterburen in Duitsland al bereikt.
Vitae
Maar wie was nu die heilige Lucia? Alle historische bronnen wijzen erop dat de verhalen over Lucia gebaseerd zijn op een historische persoon. Een meisje dat in het jaar 283 geboren werd in Syracuse, een stadje op Sicilië. Haar moeder Eutychia leed al jaren aan heftige diarreeaanvallen. Hierdoor was ze aan huis gekluisterd. Er deden verhalen over wonderbaarlijke genezingen bij het graf van de heilige Agatha de ronde. Daarom besloten ze de 66 kilometer lange reis langs de prachtige kust naar Catania te maken. Na het bezoek aan het graf van de heilige was de stoelgang van Eutychia weer normaal. Lucia was zo onder de indruk dat ze christen werd.
Weer terug in Syracuse ging het mis. De christenvervolgingen woedden ook op Sicilië. Lucia werd opgepakt maar weigerde nog langer de Romeinse goden en de keizer te aanbidden. Het 21-jarige maagdelijke meisje werd veroordeeld tot de brandstapel. Of het toen ging regenen of hard waaien is niet omschreven, maar het lukte niet om haar te verbranden. Volgens een latere toevoeging aan het verhaal stak ze na haar mislukte verbranding zelf haar ogen uit of ze werden door de beul verwijderd uit haar oogkassen. Na deze marteling perforeerde de beul haar hals met een breed zwaard. Lucia overleefde deze laatste marteling niet. Afbeeldingen van Lucia zijn herkenbaar aan een zwaard door haar hals en/of een mooi schaaltje dat ze draagt waarop twee uitgestoken ogen de toeschouwer aankijken.
Zwarte Piet
Mocht Sinterklaas de huidige politieke problemen niet overleven dan is het Zweedse prachtige Luciafeest op 13 december met de sprookjesachtige optochten en de concerten in sfeervol verlichte kerken een mooi alternatief. Een evenement waarbij verbinding en geschenken centraal staan en tevens een mooie opening van het kerstfeest. En voor feministen een uitdaging. Een vrouwelijke in plaats van een mannelijke heilige staat centraal in dit feest.
