Friet is in Nederland een vertrouwde en populaire snack. Dit aardappelgerecht werd ruim een eeuw geleden in Breda geïntroduceerd door de overgrootvader van HBNieuws - Modern Prinsenbeek-hoofdredacteur Alex De Vliegere.
Breda was een drukke garnizoensstad. De kermis in oktober resulteerde in een geslaagde try out. De soldaten, hongerige kermisklanten, stonden in de rij voor een proeve uit het emmertje dik gesneden fritten.
Cafetaria Jatialjo was vanaf de flowerpowertijd in Breda een begrip. In 1980 droeg eigenaar Jan De Vliegere de zaak over. De naam Jatialjo, vanwege de moeilijke uitspreekbaarheid in de volksmond al snel ‘de Jat’ bleef voortbestaan. Jan verhuisde naar de Haagse Beemden. De cafetaria draaide nog tot 2020, maar de hoogtijdagen waren geschiedenis, er kwam de klad in.
De opa van Jan de Vliegere, die ook Jan heette, emigreert in 1916 met zijn vrouw Jans en hun zes kinderen vanuit België naar Nederland. Hij vestigt zich in Breda en opent het Belgisch Eethuis aan de Leuvenaarstraat waar hij de frieten introduceert, een voor Nederland nieuw product.
Frietkot
Jan's vader bouwt in 1948 op de hoek van de Dijklaan en de Plataanstraat een houten kraam waar de lekkernij wordt bereid en verkocht. Zijn zoon Jan zet de zaak voort. Jan heeft goed inzicht in de wens van de consumenten. Naast friet gaat hij ook andere snacks verkopen. Zijn satésaus wordt een regelrechte topper. Tot vanuit Dordrecht komt men er emmertjes van halen. De zaken lopen voorspoedig.
Cafetaria
Om het de steeds groter wordende groep klanten naar de zin te maken besluit hij een paar huizen verderop, waar hij met zijn gezin woont, een echte cafetaria te bouwen. Dat gaat niet zomaar. Een jaar lang gebruikt het gezin de krappe aardappelschuur als wisselwoning. De eerste steen van de cafetaria wordt in augustus 1967 gelegd door zijn twee kinderen Alex en Jolande. De naam van de nieuwe cafetaria is een samenstelling van de eerste twee letters van de gezinsleden. Vader Jan, moeder Tiny en de kinderen Alex en Jolande: Jatialjo.
Conny van Bergen
Moeder Tiny heeft een beroemde vriendin: Conny van Bergen. Deze zangeres won samen met Willeke Alberti, Rita Hovink, Trea Dobs en Shirley Zwerus in 1964 het songfestival in Knokke. De opening van Jatialjo op 1 februari 1968 wordt feestelijk verricht door Conny van Bergen die honderden handtekeningen zet. Het is druk die dag bij Jatialjo en dat is altijd zo gebleven. Zussen van Jan en Tiny helpen regelmatig ‘achter op de plaats’ mee met aardappels schillen die daarna met behulp van een kleine fritespers in de bekende staafjes worden omgetoverd. In de achtertuin onder de walnotenboom is de sfeer net als in Jatialjo opperbest.
Door zijn gedrevenheid met het eten bereiden wordt Jan ook gevraagd de catering te verzorgen voor diverse bedrijven in Breda. De patat friet heeft zich in die tijd inmiddels als een olievlek over ons land verspreid.
Als in 2020 de letters Jatialjo van de gevel verdwijnen lijkt de bron van waaruit de friet Nederland veroverde te zijn opgedroogd en roemloos aan zijn einde te komen.
Revival
Arjan Buis is opgegroeid in de Haagse Beemden. Hij grijpt de kans om zijn droom waar te maken: een eigen cafetaria. Als kind speelt hij het liefst restaurantje. Met een speelgoedkeukentje waar in kleine pannetjes de beste menu’s voor de cliënten worden bereid. Daarna kijkt hij voornamelijk tv als er een kookprogramma staat geprogrammeerd. Het is dan ook niet vreemd dat deze vriendelijke en energieke dertiger kiest voor de horeca als broodwinning. Na veel ervaring opgedaan te hebben in verschillende restaurants met elk hun eigen specialiteit, heeft Arjan de luiken van de cafetaria weer geopend. Om dichtbij zijn droom te kunnen zijn en om geen tijd te verspillen aan reizen verhuist hij van de Haagse Beemden naar de woonruimte boven het bedrijf.
Op zaterdag 2 september half drie wordt het lint doorgeknipt door de trotse eigenaar Arjan zelf. Daarna trakteert hij zijn gasten op champagne. Net als tijdens de opening van Jatialjo in de jaren zestig is het weer lekker druk. Enthousiaste familieleden helpen Arjan mee om het iedereen naar de zin te maken. Maar dat is niet vreemd. Net als Jan De Vliegere heeft Arjan ook die passie van het mensen naar de zin maken en topkwaliteit leveren. De cafetaria heeft een nieuwe naam gekregen: Cafetaria D’n Dijk.
Historische artefacten
Bijzonder is dat de geschiedenis van de cafetaria niet wordt vergeten. Er zijn in de ruimte historische artefacten te zien, zoals de originele fritessnijder en een originele plastic Jatialjo-tas uit de jaren zestig waarin destijds de snacks werden verpakt.
