Hoe komt het dat juist degenen die niet verlegen zitten om een appeltje voor de dorst, hun dagen en nachten vullen met de jacht op mazen in de wet? Bij deze sombere bezigheidstherapie is een heel ecosysteem betrokken van gatenexperts, consultants en lobbyisten. Er zijn meesterontduikers, afhankelijke politieke vertegenwoordigers, en pak-me-dan advocaten. Toch is het een werkgelegenheidscreatie die het daglicht slecht verdraagt.
Zelfs een sportieve jongen als onze eigen Max ontkomt er niet aan. “Ik (lees wij - Max en zijn adviseurs) betaal alles overal keurig volgens de regels van de (mazen in de) wet. Monaco heeft gewoon een lekker klimaat. En over klimaat gesproken, Zandvoort zal het toonbeeld zijn van maatschappelijk vooruitstrevend F1-beleid. People, property en Zandvoort, zeg ik maar. Ons streven is om in 2030 de meest klimaatvriendelijke F1 race ter wereld te zijn!”
Klimaat neutrale F1! Is dat niet zoiets als een safe-seks orgie, een sprekend voorbeeld van contradictio in terminis.
Max, wij zijn niet boos op jou. Wij houden van je. Je kan hartstikke goed autorijden en ziet er ook nog heel leuk uit. Met je vriendin ben je een prachtig paar en elke natie heeft het nodig om trots te kunnen zijn op een landgenoot die iets heel goed kan. Dat komt jou niet aanwaaien. Ook wij, de werkende massa, geloven in de meritocratie en we hebben allemaal een rolmodel nodig.
Toch wordt het rolmodellen-model vaak verkeerd begrepen door de bipsen op hoge tronen. Daardoor lijkt in deze tijden, macht zelden hand in hand te gaan met het warm applaus dat is weggelegd voor echte helden. De rolmodellen in de verpleging tijdens de pandemie bijvoorbeeld - dat waren zo overduidelijk mensen die zichtbaar géén misbruik maakten van door de maatschappij verschafte voorzieningen, om door de mazen te glippen.
Oliegarchen (vergeef de woordspeling – maar we hebben het over F1) krijgen nou eenmaal zelden een warm onthaal bij het grote publiek. Ondanks hun vele goede-doel foundations die miljarden pompen in het door hun gekozen ‘niet-voor-winst project’. Nee! De welwillende superrijken krijgen als stank voor dank de samenzweringstheorieën naar het hoofd gegooid als rotte eieren. Ojee, wat een zware belasting. En dat terwijl ze toch echt heel veel monden voeden en LouisVuittonverkoopsters bezig houden.
De denkende elite heeft gewoon een hekel aan dingen die niet winstgevend zijn, zoals het bijdragen aan de instandhouding van de samenleving. De dure derrières zien belasting nog steeds, alsof we leven in de tijd van Shakespeare. Het is centjes afpakken van het baasje, door de bovenbaas. Ten tijde van de bard moesten boevenkoningen hun rijk met hulp van roofridders verdedigen, en dat was duur. Daarom werden er belastingen geheven. De roofridder klopte op zijn beurt aan bij de herenboer die eens extra met de zweep over de horigen mepte en voilà, de schatkist werd voldoende gespekt om te vermijden dat het Paleis van Opsenplops verpatst moest worden en overging naar de clan van Chateau des Auksenplaux. Zoiets als tegenwoordig het verliezen van een Brand in een fusie of overname. Denk aan de blauwe vogel die het moest ontgelden en nu een zwart kruis geworden is. Zoiets wil toch niemand.
Maar in de huidige parlementaire democratie zijn belastingen bedoeld om de structuur van de samenleving in stand te houden, en de door liberalen zo geliefde vrijheid te beschermen. Onderwijs, zorg en een werkende infrastructuur van wegen en diginetwerken, maken de weg vrij voor de uitvinders en uitvoerders van de toekomst. Zonder die fundamenten vervalt elke civilisatie snel in een derde wereld jungle.
Waar het de goedbedoelende elite aan ontbreekt is een beetje PR. Een soort überrolmodel. Eén grootaandeelhouder die zijn hand opsteekt om nee te zeggen zou al viraal kunnen gaan. Eén held die, hoewel blij met behaald resultaat, eist dat de extra dividenden in het belastingpotje terechtkomen. Die supermarges, verdiend met oorlog (wapenhandel deed het lekker, het laatste kwartaal) schaarste (ff investeren in fossiel) of pandemie (vaccins en Pharma), ziet ons überrolmodel graag verdwijnen in het gat van de begroting bij ziekenhuizen en scholen. De jongens van Blackrock moeten maar een keertje op een houtje bijten of zich ook inzetten voor het algemeen goed. Hun baas geeft het goede voorbeeld.
Ach, wat zit ik te dagdromen. Belasting is voor muilezels en kamelen. Dat weten we toch allemaal. Volkshelden uit de sport en F1 komen het dichtst bij de droom van rechtvaardigheid. Zelfs een gewone jongen kan, met een beetje doorzetten, een postbus bemachtigen in een belastingparadijs.
