Over een maand is het weer Pasen en wordt de wederopstanding van Jezus uit de dood herdacht. Jezus werd op een vrijdag ter dood veroordeeld door kruisiging. De sabbat zou op vrijdagavond bij zonsondergang beginnen. Volgens de joodse wet mochten er dan geen bloedende mensen meer aan kruisen hangen. Bloed stond gelijk aan verlies van het leven en dus dood en verderf. Het was daarom onrein.

Aan de Romeinse gouverneur Pilatus werd daarom door de Joodse autoriteiten gevraagd of bij de drie gekruisigden de benen konden worden gebroken om hun dood te versnellen. Dat werd toegestaan. Bij het kruisigen werden de armen omhoog gestrekt. Deze torsten dan het volledige lichaamsgewicht. Het lichaam opdrukken met de voeten was mogelijk maar zeer pijnlijk omdat de spijkers met grote nauwkeurigheid tijdens de kruisiging langs de zenuwbanen in de gewrichten waren aangebracht. Iedere beweging gaf een ondraaglijke zenuwpijn.

De veroordeelde moest kiezen tussen pijn of zuurstof. Dit zorgde voor een langzame verstikking en vochtophoping rondom de longen. Voor zonsondergang werden daarom de botten van de benen van de twee misdadigers die met Jezus waren gekruisigd met hamers kapot geslagen. Dat alleen was al een pijnlijke aangelegenheid. Omdat zij hun lichamen daardoor niet meer omhoog konden drukken stikten zij snel.

Door de geselingen en valpartijen op weg naar de plaats van de terechtstelling was Jezus al uitgeput. Na de kruisiging kreeg hij op zijn verzoek via een spons die gedrenkt was in een azijnachtig drankje iets te drinken. Meteen daarna verloor hij het bewustzijn. Tijdens de kruisiging van de drie mannen had een centurion of honderdman de leiding. Het was een officier. Voor een man uit het volk was dit de hoogst mogelijke militaire rang.

Volgens een apocrief geschrift van Nikodemus uit het einde van de vierde eeuw was de naam van deze honderdman Longinus Cesarea. Hij was afkomstig uit de Turkse dorp Sandrales in Cappadocië. Rond deze tijd ontstonden ook de eerste afbeeldingen van Longinus. Vreemd was dat deze centurion bijna blind was, of in ieder geval aan een oogziekte leed. Als militair moet je in eerste instantie goed kunnen zien, toch zeker als aanvoerder. Longinus zag volgens het verhaal duidelijk dat Jezus reeds was overleden.

Om er zeker van te zijn dat hij was gestorven stak hij zijn lans in de rechterzijde van de gekruisigde. Oedeemvocht sijpelde uit de wond. Er stroomde als bij een levende ook ineens bloed uit de wond. Volgens het verhaal belandden na de lanssteek deze bloeddruppels in de ogen van Longinus. Dit zorgde voor een spontane genezing van zijn oogaandoening. In middeleeuwse geschriften is dit een metafoor voor inzicht en het goed kunnen zien van de werkelijkheid. Water stond voor het doopsel en het heilig bloed voor genezing en kracht.

Slechts een van de vier evangeliën maakt melding van de lansstoot. Er schijnt bij de evangelisten flink wat verwarring te zijn geweest wat er precies is gebeurd. Latere middeleeuwse schrijvers vonden het mythische verhaal belangrijker dan de historische werkelijkheid. Veel informatie is cryptisch omschreven in de oude teksten waardoor een verhaal meer informatie biedt dan op het eerste gezicht lijkt. Het is moeilijk om te achterhalen wat er precies is gebeurd.

Longinus werd na zijn genezing Christen, deserteerde uit het leger en reisde naar Caesarea en Capadocie. Doordat hij daar het christendom predikte werd hij al snel door de Romeinen ontdekt. Als straf worden op bevel van de militaire politieambtenaar Octavius zijn tanden en zijn tong uitgesneden. Hij blijkt toch nog in staat om te prediken.

Octavius lijdt aan een oogziekte. Longinus zegt hem te kunnen genezen en stelt een voorwaarde: Longinus moet worden onthoofd en zijn bloed, dat vermengd is met het heilig bloed, moet de prefect opvangen en in zijn ogen gieten. Longinus wordt onthoofd en het bloed geneest de Romein. Hij wordt een van de eerste heiligen.

De speer waarmee Longinus Jezus in zijn rechterzij heeft gestoken, wordt vanwege de vermeende kracht een fel begeerd voorwerp en krijgt later verschillende eigenaars zoals de heilige Mauritius. Je wordt er onoverwinnelijk door, omdat het wapen in contact is geweest met het heilig bloed. Het voorwerp is in een beroemde opera van Wagner in de figuur Parcifal bezongen en verheerlijkt. Binnen een omhulsel van middeleeuwse versieringen bevindt zich een authentieke Romeinse lans uit de eerste eeuw.

Als Hitler in 1912 tijdens een bezoek aan de Hofburg in Wenen oog in oog staat met de lans ervaart hij een mythisch gevoel van onoverwinnelijkheid. Hij laat de heilige lans in oktober 1938 van Oostenrijk naar het Duitse Neurenberg brengen. Het voorwerp wordt hem door de geallieerden op 30 april 1945 afgenomen. Een uur later sterft de dictator in zijn bunker, diep onder de grond van Berlijn…

De speer van het lot is tegenwoordig in de Weense Hofburg achter dik glas te bewonderen.