Streekheiligen - Brigida en de witte motor (1)

01 februari 2022     Redactie en fotografie Geert Dekkers

 

Het is nog niet goed mogelijk om met een machine van gras melk te maken. De witte motor die dat wel met gemak doet, is de koe. Als het kostbare dier ziek is, wordt de dierenarts gebeld. Die laat met behulp van moderne middelen het rund zo weer vrolijk de wei inlopen. Nog niet zo lang geleden zaten de boeren nog met de handen in het haar als hun inkomstenbron ziek werd. Gelukkig bood de kerk hoop want er was een keur aan heiligen die elk een bepaald probleem konden oplossen. Mits er genoeg gebeden en geofferd werd natuurlijk. Bij problemen rondom runderen, zoals bijvoorbeeld de veepest, riep men Brigida aan. Wie was zij?

 

De heilige Brigida werd tussen 600 en 1100, de vroege of donkere middeleeuwen, in Europa geïntroduceerd door Ierse monniken die op het vaste land van Europa het christendom verkondigden. Zij werd er een populaire heilige. Volgens de overlevering werd ze in het jaar 451 geboren in Faughart, Ierland. Haar vader was rijk en netjes getrouwd. Hij ging vreemd en verwekte een dochter bij een Pictische slavin. Het kind was beeldschoon en bovendien intelligent.

Op haar tiende verkregen moeder en dochter de vrijheid. Brighid was de ideale dochter om uitgehuwelijkt te worden aan een invloedrijke echtgenoot, maar de puber dacht daar anders over en had meer interesse in het nieuwe christelijke geloof. Daarover had ze gehoord van haar moeder die gedoopt was.

 

 

Kluizenares

Toen het meisje veertien jaar was werd ze toch uitgehuwelijkt. Dit wilde ze niet. Ze kreeg als gevolg van stress lelijke eczeemplekken rondom haar ogen. Omdat haar schoonheid vroegtijdig verwelkte kon de uithuwelijking niet doorgaan. Dat kwam haar goed uit. Ze vroeg toestemming om zichzelf als kluizenares aan het christelijk geloof te mogen wijden. De toestemming werd verleend en ze mocht van een rijke weldoener een stuk grond uitkiezen.

Ze koos Kildare. Dat was een locatie waar een enorme heilige eik stond en er was een kleine holte in een rots. Kill Dara betekent in het Iers ‘cel van de eik’. Al snel kreeg ze daar vriendinnen die waren gevlucht omdat ze niet uitgehuwelijkt wilden worden. Ze vormden er een kloostergemeenschap die werd geleid door de begaafde Brighid. Voor hun orde kregen ze van de Ierse bisschoppen witte wollen gewaden.

 

Wonder

De stress verdween en daarmee ook de lelijke plekken in haar gelaat. Haar schoonheid was weer terug: het eerste wonder rondom de heilige werd opgetekend. Hierdoor werd ze patrones voor oogziekten. Door financiële injecties van rijke families werd het klooster met de intelligente en beeldschone moeder overste steeds groter. Vanuit dit klooster werd het christelijk geloof verbreid en Brigida werd een van de belangrijkste heiligen van Ierland.

Om de resterende heidenen te kerstenen werden de eigenschappen van de Keltische godin Brigantia en de Ierse godin Brighid ook toegekend aan Brigida. Brigantia was de godin van de landbouw en vruchtbaarheid. Een van de wonderen was dat ze er ooit voor zou hebben gezorgd dat een koe ondanks diverse rampen altijd melk bleef geven. Vooral als die melk aan de armen werd gegeven!

 

 

Lente

Reden genoeg dus om Brigida de patrones van het rundvee te maken. Ze wordt doorgaans afgebeeld met een zittende koe aan haar voeten. 1 februari was in Keltische tijden de dag Imbolc, de dag dat de lente aanbrak. Het feest werd gevierd als het vuurfeest. Vuur als symbool van de toenemende kracht van de zon. De christenen maakten er Maria lichtmis van. Saint Bridgetsday is de eerste lentedag.

Terug Schrijf reactie

^ Naar boven